Jerzy Bereś
Akt twórczy I (1968)
(Manifest jest datowany na styczeń 1968, ale prawdopodobnie został napisany pod koniec 1967 roku. Był wielokrotne odczytywany w trakcie manifestacji Przepowiednia I (Warszawa, galeria Foksal, 6.I.1968) oraz Przepowiednia II (Kraków, galeria Krzysztofory, 1 III 1968 r.). [przedruki w:] IX Wystawa Grupy Krakowskiej, Kraków, Galeria Krzysztofory, 1968; Jerzy Bereś, Museum Bochum, Bochum 1971 [niem.]; P. Hefting, korte notitie over de poolse beelhouwer Jerzy Bereś, „Museumjounaal” serie 18/6, grudzień 1973 [hol.]; Grupa Krakowska oraz fragmenty dokumentacji z działalności Galerii Krzysztofory w Krakowie, BWA, Wrocław, kwiecień 1973; Szkoła teorii i praktyki. Jerzy Bereś, wud. „Zakład nad fosą”, Wrocław 1981; Performance, praca zbiorowa, wyd. MAW 1984; Jerzy Bereś – Zwidy, Wyrocznie, Ołtarze, wyd. Stowarzyszenie Artystyczne Grupa Krakowska, Kraków 1991 [ang.]; Ewa Gorządek, Ciało i duch artysty czyli o sztuce Jerzego Beresia, maj 1993, „Magazyn sztuki” (kwartalnik), wyd. Państwowa Galeria sztuki w Sopocie, 1994 nr. 2-3, s. 4-11; Jerzy Bereś, Wstyd. Między podmiotem i przedmiotem, red. Jerzy Hanusek, wyd. Otwarta Pracownia, 2002, s. 9-10.)
wyzwolenie
niepodległa praca – akcja
trwały ślad
oto elementy faktu twórczego
każda forma ustosunkowania się
do istniejącej rzeczywistości
jest jej częścią składową:
apoteoza – bunt – inne
autentyczny fakt twórczy
należy do nowej przyszłej
rzeczywistości
niepodległa akcja
wyraźnie określonej osobowości
może dać gwarancję zaistnienia
świadomego faktu twórczego
w plastyce pojmowanie dzieła jako
idealny produkt
zdewaluowało
boskość aktu tworzenia –
twórca stał się niewolnikiem
produkcja uzasadnia się życiowo
kult dla produktu,
ubranego niekiedy w wielkie treści
pomnik – rakieta kosmiczna – obraz religijny
jest bałwochwalstwem.
sposób honorowania
prawdziwych faktów twórczych
w sztuce i nauce
jest świadectwem kultury społeczeństwa
wartością twórcy jest suma faktów
cenzus profesjonalny
a także pozycja rynkowa
jest uzurpatorstwem.
prawdziwą twórczość można przyjąć czynnie,
drogą odkrycia.
stosunek konsumpcyjny – bierny
należy do sfery produkcji
styczeń 1968