Konserwacja rzeźby „Oko” zakończona!
Niedawno zakończyła się konserwacja rzeźby Marii Pinińskiej-Bereś „Oko” z 1971 roku!
„Oko” jest przestrzenną, pustą w środku rzeźbą, wykonaną z warstwowo klejonego papieru gazetowego, pokrytego warstwą malarską. Przód dzieła, nadający formę całości, ukształtowany jest w przedstawienie gałki ocznej okrytej powiekami, z uwzględnioną brodawką łzową. W warstwie polichromii przedstawione są: spojówka, tęczówka, źrenica oraz trójkątny blik światła od środka źrenicy. Cały tył dzieła zajmuje szerokie wgłębienie, podzielone malarsko na 15 koncentrycznych trójkątów.
Dokumentacja fotograficzna obiektu Marii Pinińskiej-Bereś „Oko”, 1971, stan na dzień 03.11.2024, po konserwacji, fot. Oskar Hanusek
Stan zachowania dzieła negatywnie wpływał na możliwość jego ekspozycji, naruszając cechy konstytutywne twórczości Marii Pinińskiej-Bereś. Głównym problemem było zabrudzenie powierzchni, w autorskim zamierzeniu czystej i jasnej, i takie też znaczenia niosącej. Tymczasem, cała powierzchnia pracy była zabrudzona i zakurzona, w niektórych obszarach widoczne były ślady powierzchniowego ataku mikrobiologicznego.
Dokumentacja fotograficzna obiektu Marii Pinińskiej-Bereś „Oko”, 1971, stan na dzień 11.09.2024, w trakcie konserwacji, fot. Oskar Hanusek
W kliku miejscach występowały także wgniecenia, spękania i ubytki, w większości niewielkie – poza dużym wgnieceniem na odwrociu, w górnej partii dzieła.
W ramach prac konserwatorskich prowadzonych przez Oskara Hanuska, zbadano cechy konstytutywne dzieła i jego sferę niematerialną w celu opracowania wniosków i założeń konserwatorskich, oczyszczono powierzchnię, zredukowano wgniecenia i deformacje, podklejono pęknięcia i uzupełniono ubytki papieru i warstwy malarskiej.
Dokumentacja fotograficzna obiektu Marii Pinińskiej-Bereś „Oko”, 1971, stan na dzień 11.09.2024, w trakcie konserwacji, fot. Oskar Hanusek
Fundacja im. Marii Pinińskiej-Bereś i Jerzego Beresia, realizując swoje cele statutowe, w tym badania i opiekę nad twórczością Marii Pinińskiej-Bereś stwierdza, że prace konserwatorskie zostały przeprowadzone zgodnie z dobrymi praktykami konserwacji twórczości Marii Pinińskiej-Bereś, opartymi na odautorskich instrukcjach i wskazówkach, metodyką konserwacji sztuki współczesnej i przy zachowaniu chronionej prawem autorskim integralności ww. dzieła sztuki. Efekty prac konserwatorskich należy ocenić bardzo wysoko, mając na uwadze skomplikowaną specyfikę konserwacji sztuki współczesnej, stan zachowania obiektu oraz tworzące je materiały.
Rzeźbę „Oko” można zobaczyć na wystawie „Przestrzenie” w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki (27.06 – 21.09.2025).
Wystawa Przestrzenie to wyjątkowa okazja, by zanurzyć się w zjawisko, które na trwałe zmieniło sposób, w jaki myślimy o sztuce i jej obecności w przestrzeni. Pokazując prace klasyków polskiej sztuki współczesnej — takich jak Magdalena Abakanowicz, Wojciech Fangor, Henryk Stażewski czy Maria Pinińska-Bereś — wystawa przybliża fenomen sztuki environment, jednego z najważniejszych i najbardziej nowatorskich nurtów drugiej połowy XX wieku.
Jak wygląda sztuka, która angażuje różne zmysły i pozwala dosłownie wejść do środka dzieła? Na wystawie Przestrzenie w Zachęcie — Narodowej Galerii Sztuki prezentujemy unikatowe realizacje klasyków polskiej sztuki współczesnej, które zmieniły sposób myślenia o przestrzeni, widzu i ekspozycji. Rekonstrukcje historycznych dzieł oraz bogate materiały archiwalne pozwalają odkryć pionierskie praktyki artystyczne, które inspirują do dziś.
Termin environment (z ang. otoczenie) odnosi się do prac, które angażują widza fizycznie i zmysłowo — przestrzeni zaprojektowanych tak, by można było do nich wejść, doświadczyć ich światła, dźwięku, koloru i rytmu. Ten sposób myślenia o sztuce wyprzedza o dekady dzisiejsze instalacje immersyjne. To nie tylko forma, ale cała nowa logika tworzenia — łącząca malarstwo, rzeźbę, architekturę i happening. (…)
W ramach wystawy można zobaczyć pięć rekonstrukcji realizacji environment. (…) Ważnym kontekstem dla wystawy są również galerie i imprezy artystyczne, dzięki którym możliwe były eksperymenty z formą i przestrzenią. Oprócz Galerii Foksal, której niewielka przestrzeń ekspozycyjna zachęcała do pracy z przestrzenią i koncepcją wystawy jako medium sztuki, Zachęta przypomina działalność Galerii Współczesnej w Warszawie, prowadzonej przez Janusza i Marię Boguckich, w której w latach 60. i 70. XX wieku zaprezentowano cztery z pokazywanych dziś w odtworzonej formie prac.
źródło: zacheta.art.pl/pl/wystawy/przestrzenie
Dokumentacja fotograficzna obiektu Marii Pinińskiej-Bereś „Oko”, 1971, stan na dzień 03.11.2024, po konserwacji, fot. Oskar Hanusek
