Jerzy Bereś
Przepowiednia I
6 I 1968
Galeria Foksal, Warszawa
Po manifestacji wystawa „Ślady wydarzenia Przepowiednia I”
Opis manifestacji:
Wnętrze Galerii Foksal: na środku sali leży sterta gałęzi i pni z drzewa, powalonego przez wiatr w Parku Łazienkowskim. Drzewo zostało pocięte i w całości zwiezione do galerii. Na stertę narzucono kawałek juty z napisem „PRZEPOWIEDNIA I”. Autor: szyję owiniętą ma białym płótnem, na którym zaciśnięta jest pętla powrozu. Koniec powrozu wlecze się po podłodze. Biodra owinięte czerwonym płótnem, pod którym ukryte są dwie, drewniane osłony biodrowe. Osłony przywiązane są parcianą taśmą. Przylegają dzięki temu, że wyrzeźbiono w nich negatywy osłanianych części ciała. Autor trzyma w ręku siekierę. Akcja. Z pomocą publiczności zostają wybrane ze sterty kawałki drzewa potrzebne do budowy dzieła: najdłuższy (ok. 2 m.) i najgrubszy kloc pnia, długa, lekko zgięta gałąź oraz tyczka. Reszta zostaje odrzucona pod ścianę i skropiona białą farbą. Pień zostaje następnie z dużym wysiłkiem, przy czynnym udziale publiczności, ustawiony pionowo na środku galerii. Do jego górnej części zostaje przytroczona wlokącym się do tej pory końcem powrozu gałąź. Autor zdejmuje pętlę z szyi. Następnie rozwija ze swojego ciała białe oraz czerwone płótna. Związuje je razem. Przywiązuje płótno do końca gałęzi i wykorzystując sprężystość świeżego drzewa napina duży łuk o biało-czerwonej cięciwie. Wmontowuje tyczkę na kształt strzały. Cięciwa zostaje dodatkowo napięta, łuk jest gotowy do wystrzelenia. W miejscu, gdzie powinien znajdować się grot strzały, autor przywiązuje zwiniętą jutę z napisem „PRZEPOWIEDNIA I”. Zwisającym końcem powrozu – wcześniej była na nim pętla – przywiązuje do pnia swoje drewniane osłony, stając się w ten sposób częścią dzieła. Z podanej tuby wyciska na palec zieloną farbę i składa podpis na przedniej osłonie. Rozciera farbę na obie dłonie i odciska ich ślady na tylnej osłonie. Gest ten kończy dzieło. Autor wyzwala się z drewnianych osłon i odchodzi. Drewniane osłony pozostają przytroczone do pnia. Rozchylone są w taki sposób, że widać wyrzeźbione negatywy fragmentów ciała. Tym tropem ma podążać wyobraźnia widzów. Podczas całej manifestacji odczytywany był bez przerwy napisany na szarym płótnie tekst pt. „AKT TWÓRCZY I”. Lektorem był Jerzy Piniński.
Akt twórczy I
WYZWOLENIE
NIEPODLEGŁA PRACA-AKCJA
TRWAŁY ŚLAD
OTO ELEMENTY FAKTU TWÓRCZEGO
KAŻDA FORMA USTOSUNKOWANIA SIĘ
DO ISTNIEJĄCEJ RZECZYWISTOŚCI
JEST JEJ CZĘŚCIĄ SKŁADOWĄ
APOTEOZA – BUNT – INNE
AUTENTYCZNY FAKT TWÓRCZY
NALEŻY DO NOWEJ PRZYSZŁEJ
RZECZYWISTOŚCI.
NIEPODLEGŁA AKCJA
WYRAŹNIE OKREŚLONEJ OSOBOWOŚCI
MOŻE DAĆ GWARANCJĘ ZAISTNIENIA
ŚWIADOMEGO FAKTU TWÓRCZEGO.
W PLASTYCE POJMOWANIE DZIEŁA JAKO
IDEALNY PRODUKT
ZDEWALUOWAŁO
BOSKOŚĆ AKTU TWORZENIA –
TWÓRCA STAŁ SIĘ NIEWOLNIKIEM.
PRODUKCJA UZASADNIA SIĘ ŻYCIOWO
KULT DLA PRODUKTU,
UBRANEGO NIE KIEDY W WIELKIE TREŚCI –
POMNIK – RAKIETA KOSMICZNA. – OBRAZ RELIGIJNY
JEST BAŁWOCHWALSTWEM.
SPOSÓB HONOROWANIA
PRAWDZIWYCH FAKTÓW TWÓRCZYCH
W SZTUCE I NAUCE
JEST ŚWIADECTWEM KULTURY SPOŁECZEŃSTWA
WARTOŚCIĄ TWÓRCY JEST SUMA FAKTÓW
CENZUS PROFESJONALNY
A TAKŻE POZYCJA RYNKOWA
JEST UZURPATORSTWEM.
PRAWDZIWĄ TWÓRCZOŚĆ MOŻNA PRZYJĄĆ CZYNNIE,
DROGĄ ODKRYCIA
STOSUNEK KONSUMPCYJNY – BIERNY
NALEŻY DO SFERY PRODUKCJI.