Jerzy Bereś
Rytuał kultury
4 II 1977
Klub Studencki „Riwiera Remont”, Warszawa
Opis manifestacji:
Wnętrze klubu. Trzy gładkie, nie przykryte niczym stoliki stoją w rzędzie, w niedużych odstępach od siebie. Przy pierwszym stoliku stoi krzesło, na stoliku leży tygodnik „Kultura”. Akcja. „Rytuał kultury” zostaje zapowiedziany jako kolejny punkt programu Kongresu. Autor jest obecny na sali. Rozbiera się do naga, zostawia ubranie na krześle i podchodzi do stolika, na którym leży tygodnik „Kultura”. Siada na przy stoliku. Z pierwszej strony gazety wydziera precyzyjnie kawałek w formie liścia i odkłada go na stolik. Następnie oddziera kilka możliwie długich pasów papieru. Na sali powstaje w tym momencie jakiś szum. Pani Cieślarowa rozbiera się do naga i wkracza na środek sali. Podchodzi do autora i oświadcza, że ona chce się włączyć do akcji. Autor nie widząc w swoim programie takiej możliwości początkowo nie reaguje. Kontynuuje w skupieniu swoją pracę dając do zrozumienia, że jest to ingerencja zakłócająca przebieg akcji. Pani Cieślarowa jednak nalega i odwołuje się do publiczności. Powstaje sytuacja grożąca załamaniem się akcji. Autor przenosi się wtedy ze swoją pracą na drugi stolik. Pozostawia jednak część gazety, prosi – nie przerywając pracy – o dostawienie drugiego krzesła i proponuje pani Cieślarowej, aby wykazała się inwencją w wykonaniu czegoś z gazety lub by go naśladowała. Następnie z pasków papieru ukręca papierowy sznur i nanizuje nań „gazetowy” liść. Wstaje z krzesła, zawiązuje sznur w pasie w taki sposób, że zwisający „liść figowy” zakrywa wstydliwą część ciała. Pani Cieślarowa pozostaje nadal całkiem naga, naddarła jedynie trochę gazetę, po jakimś czasie wraca na swoje miejsce i ubiera się. Autor tymczasem przechodzi do trzeciego stolika i tam składa kilkakrotnie kwadratowy kawałek gazety tak, że powstaje figura konika. Ustawia konika na środku blatu. Z resztek papieru ugniata kulę i kładzie ją na blacie pierwszego stolika. Na koniec odwiązuje z bioder „liść figowy” i układa go na stole środkowym. Wraca na swoje miejsce na sali, ubiera się. Pozostaje „Rytuał Kultury” – ekspozycja na trzech stolikach: papierowa kula, papierowy liść nanizany na papierowy sznur, konik z gazety.
Fot. Zygmunt Rytka